Toetreding vennootschap onder firma VOF

Aan het toetreden tot een vennootschap onder firma VOF kleven diverse financiële en fiscale aspecten. Belangrijke vraagstukken zijn de waarde en koopsom van de winstgerechtigheid van de toetredende vennoot. Maar ook de fiscale gevolgen voor de overdragende en toetredende vennoot. De overdragende vennoot krijgt -zonder goede afspraken- te maken met acute heffing inkomstenbelasting. Deze is het gevolg van overdrachtswinst. Ook de inbreng in de vennootschap door de overdrager en de financiële gevolgen voor de toetreder moeten goed worden vastgelegd.

garanties en vrijwaringen

Waardering winstgerechtigheid

De toetredende vennoot koopt zichzelf in. Hij verkrijgt daarmee een zekere winstgerechtigheid: een vergoeding voor de -door hem ingebrachte- arbeid en kapitaal. Veelal in combinatie met een percentage van de winst uit onderneming na aftrek van de vergoedingen aan de vennoten. De koopsom van zijn winstgerechtigheid volgt uit een berekening van de ‘overwinst’. Of beter: de vrije kasstroom voor de toetreder: zijn winstgerechtigheid minus diverse fiscale aftrekposten (afschrijving goodwill, startersaftrek, zelfstandigenaftrek, MKB vrijstelling, premies arbeidsongeschiktheid en pensioensparen) minus premies inkomstenbelasting en zorgverzekeringswet plus heffingskortingen minus een normatief netto inkomen minus voorziene investeringen in bedrijfsinventaris en werkkapitaal. Die vrije kasstroom is dan de basis voor de bepaling van de economische waarde en de marktwaarde (of: overdrachtswaarde) van de onderneming. Die marktwaarde wordt veelal gebaseerd op een terugverdientijd van de koopsom. Hoe dat allemaal moet leest u ondermeer in het boek Waardering Eenmanszaak.

Fiscale gevolgen

De overdrager krijgt wellicht te maken met een acute belastingheffing. Dat is te voorkomen door een geruisloze overdracht. Maar dat is alleen mogelijk wanneer de toetreder reeds 3 jaar of meer in loondienst was. In alle andere gevallen dreigt acute heffing inkomstenbelasting box 1. Er zijn echter een aantal mogelijkheden om deze te voorkomen. Bijvoorbeeld een inbreng van goodwill en stille reserves onder voorbehoud. Of een afwijkende winstverdeling gedurende een zekere periode.

De toetreder kan onder omstandigheden de betaalde goodwill op zijn balans activeren. Deze kan hij dan over een periode van 10 jaar afschrijven. Door de tijdswaarde van geld helaas geen aantrekkelijke oplossing.

Inbreng VOF

De inbreng in de vennootschap VOF door de overdrager is veelal beperkt tot de bedrijfsinventaris en voorraden. Eventueel aangevuld met lease verplichtingen en huurovereenkomsten. Het personeel gaat van rechtswege over. Dat is vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek 7:662 bw.

De overdrager behoudt zo de debiteuren en crediteuren en diverse -nog te betalen en te ontvangen- bedragen. Eind correcte eindbalans per overdrachtsmoment helpt om de juiste afspraken te maken.

Voor de toetreder geldt veelal een beperkte inbreng in geld. Over het in balans brengen van zijn kapitaalpositie moeten ook afspraken worden gemaakt. Dat kan veelal niet bij de toetreding tot de VOF. Maar moet worden uitgespreid over meerdere jaren.

Vennootschapsovereenkomst VOF

De vennootschapsovereenkomst is uiteindelijk de uitwerking van de diverse financiële afspraken. Natuurlijk is er bijzondere aandacht voor het uittreden van vennoten door onvoorziene omstandigheden. Bijvoorbeeld bij langdurige arbeidsongeschiktheid. Of bij faillissement of overlijden. Hoe moet er dan worden gehandeld in financiele en operationele zin? Zonder zogenaamd verblijvingsbeding ontstaan er onnodige discussies met de rechtsopvolgers. Kortom, de toetreding tot een vennootschap onder firma kent vele parameters. Een zorgvuldige inventarisatie van de mogelijkheden legt de basis voor een onbezorgde samenwerking tussen vennoten. Dit voor nu en in de toekomst.

Bedrijfswaardering bij onenigheid tussen aandeelhouders

Onenigheid tussen aandeelhouders lijkt eerder regel dan uitzondering. Dat is op zich niet vreemd. Want gaandeweg ontstaan bij aandeelhouders verschillende visies op de strategie van onderneming. Welke producten of diensten moeten worden doorontwikkeld? Welke investeringen zijn nodig? Welke marktfocus is essentieel. Oprichters van de onderneming (de founding partners) kunnen vaak geen overeenstemming meer te bereiken.

Aandeelhouders bij oprichting BV

Vaak speelt ook dat aandeelhouders bij de start van de onderneming een bepaalde rol hadden. Maar de onderneming vraagt in de latere ontwikkelingsfasen van groei en consolidatie ook andere persoonlijke kwaliteiten van directeur aandeelhouders. Zo’n professionele omslag is helaas niet iedereen gegeven. Maar ook perikelen in de privé sfeer, zoals leeftijd, gezondheid en echtscheiding, zijn oorzaken van een andere onderlinge verhouding tussen directeuren aandeelhouders.

Het uittreden van een of meerdere aandeelhouders is dan de enige oplossing. Zo worden schrijnende verhouding tussen de directeuren aandeelhouders voorkomen. Maar ook voor de onderneming, de werknemers, de klanten biedt zo’n stap het beste perspectief. Maar hoe pak je zoiets aan?

Juridisch kader

Vaak is in de statuten van de besloten vennootschap daarin iets geregeld. Op de eerste plaats de aanbiedingsplicht. Maar wat als aandeelhouders het niet eens worden over de waarde van de aandelen? Dan helpt soms bepaling dat de waarde zal worden vastgesteld door een of meerdere onafhankelijke deskundigen, die door de aandeelhouders in gemeenschappelijk overleg zullen worden benoemd. Met als laatste redmiddel dat, indien dat binnen bijvoorbeeld 6 weken niet lukt, de rechter de waarde te laten bepalen. Die dat natuurlijk neerlegt bij een of meerdere gerechtelijk deskundige. Al met al een frustrerend en kostbaar traject.

Bemiddelaar

Vaak is de beste oplossing de inschakeling van een bemiddelaar. Iemand die, op basis van zijn kennis en ervaring met bedrijfswaardering, de belangen van beide partijen kan behartigen. Een oplossing die recht doet aan de belangen van alle betrokkenen. Vooral geen adviseur die voor één enkele partij moet optreden. Die koste wat kost het beste voor zijn klant onderste uit de kan moet halen. Dat leidt veelal alleen tot een verharding van de standpunten. Dat is daarom minder effectief: partijen maken dan ieder veel advieskosten, frustreren elkaar met steeds verder uiteenlopende standpunten en emoties. Dus: beter is om te kiezen voor een bemiddelaar. Iemand die partijen bijeenbrengt op basis van kennis en ervaring met de waardering van belangen in bedrijven.

Arbitrage

Een alternatief is arbitrage. Bij arbitrage vormt de ingeschakelde arbiter zich een oordeel op basis van aangedragen feiten en omstandigheden. En bepaalt dan een uitkomst. Voorwaarde hierbij is dat aandeelhouders wel vooraf vastleggen dat zij zich zullen neerleggen zijn dit oordeel. Vaak is dat onwenselijk voor betrokken aandeelhouders. Zij willen hun lot zomaar niet in handen leggen van een onbekende arbiter met een onzekere afloop. Graag willen ze opties open houden om tot een redelijk vergelijk te komen.

Mediation

Een meer zachte aanpak is mediation. Dat lijkt dan meer in de buurt te komen van wat aandeelhouders willen. Mediation is gericht op het in kaart brengen van verschillende gezichtspunten. Om bruggen te slaan zodat partijen weer met elkaar verder kunnen. Maar dat is vaak wat partijen ook niet perse als oplossing zien. De uitkoop van een of meerdere aandeelhouders is de wenselijke uitkomst. Een mediator communiceert niet perse een oordeel over de waarde. Met als gevolg dat betrokken aandeelhouders ook maar blijven gissen. En hun onenigheid dus aanhoudt. Onvoldoende leidt tot een vlotte en eerlijke afwikkeling van de belangen van de uitredende aandeelhouder.

Succesvolle bedrijfsoverdracht

succesvolle bedrijfsoverdrachtBedrijfsoverdracht is een ingewikkeld en emotioneel proces. Ingewikkeld, omdat er diverse fiscale, juridische en bedrijfseconomische regels zijn. Gezamenlijk geven die de succesvolle bedrijfsoverdracht inhoudelijk vorm. De fiscale regels bepalen of u fiscaal moet afrekenen en wanneer. Door vrijstellingen, doorschuiffaciliteiten, uitstelregelingen kan belasting bij bedrijfsovername worden uitgesteld of voorkomen. Juridische regels beschermen de koper en de verkoper middels een informatie en onderzoeksplicht. Door bijvoorbeeld garanties en vrijwaringen worden verrassingen voorkomen. Maar ook de positie van werknemers wordt door verschillende wettelijke regels, gedragslijnen en richtlijnen beschermd. Het niet juist toepassen van regels kan tot schadeplicht leiden. De bedrijfseconomische aspecten omvatten de waardering, koopprijs en de financiering van de bedrijfsoverdracht. Een onjuiste koopprijs of een ongeschikte financieringsopzet belemmert een succesvolle bedrijfsoverdracht.

Emotie bij bedrijfsoverdracht

Een succesvolle bedrijfsoverdracht is ook een emotioneel proces. Want het gaat bij bedrijfsopvolging juist om loslaten van de eigen positie en identiteit. En ook om het ontwikkelen van vertrouwen in de bedrijfsopvolging: het roer uit handen geven. Terugtreden naar aan ander echelon is vaak een dappere maar lastige stap voor ondernemers in het MKB.

Tijdig werk maken van bedrijfsoverdracht

Aan de basis van een succesvolle bedrijfsoverdracht staat een bewuste en tijdige keuze. Op tijd beginnen geeft u de ruimte om de juiste juridische en organisatorische structuur voor te bereiden. Er zijn vaak veel lopende zaken die moeten worden afgemaakt. Bijvoorbeeld het overdragen van het netwerk van klanten en leveranciers. Voor een succesvolle bedrijfsoverdracht moet worden gerekend met een periode van 6 tot 8 jaar. In die periode worden de juiste organisatorische maatregelen genomen zoals het ontwikkelen van het management die de taken moeten overnemen. Maar ook het optimaliseren van de bedrijfseconomische prestaties. Of het optimaliseren van de vermogenspositie van de onderneming. Het automatiseren van de primaire en ondersteunende bedrijfsprocessen en de management informatiesystemen. In deze voorbereidende fase voor de succesvolle bedrijfsoverdracht komt de bedrijfsopvolging in beeld: essentieel is dan de vraag aan wie de onderneming wordt overgedragen? Iemand binnen de onderneming met de juiste kwaliteiten? Een strategische koper? Een investeringsfonds? Een externe MBI kandidaat!? Lastige keuzes.

Verkoopklaar maken

U moet voldoende de tijd nemen om uw bedrijf verkoopbaar te maken. Pas wanneer dat in orde is start het zoekproces naar potentiële kopers. Het streven hiervan is om meerdere aspirant-kopers voor de bedrijfsovername te interesseren. Dit geeft keuzevrijheid en daarmee perspectief op het beste verkoopresultaat.

Afronding succesvolle bedrijfsoverdracht

De laatste fase van het verkoopproces duurt vaak zes tot acht maanden. In die periode wordt het due diligence onderzoek uitgevoerd. De resultaten daarvan worden uit onderhandeld en verwerkt in de transactiedocumenten. Na de afronding kijkt u terug op een succesvolle bedrijfsoverdracht: de opmaat voor een nieuwe fase in het leven.

©BBO&F