Bedrijfsopvolging

bedrijfsopvolgingBedrijfsopvolging, bedrijfsovername en bedrijfsoverdracht zijn geen vastomlijnde begrippen. Maar gevoelsmatig zijn bedrijfsovername en bedrijfsoverdracht vooral zaken die betrekking hebben op de koper respectievelijk de verkoper van een onderneming. De koper doet een overname. De verkoper doet een overdracht.

Maar hoe zit dat dan met bedrijfsopvolging? Hier zou je kunnen veronderstellen dat de onderneming dan meer centraal staat. Er wordt voorzien in de opvolging van een bedrijf. Bedrijfsopvolging heeft meer inhoud op de aspecten overdracht van eigendom en zeggenschap. En je zou kunnen vermoeden dat dat zich voordoet in situaties waarbij reeds langere tijd bekend is wie het stokje gaat (of moet) overnemen. Misschien is de troonsopvolging wel een mooie analogie. En lees dan voor de kroon: de monarchie. De continuïteit van de troon staat centraal. Het primaire belang ligt ‘in de kroon’. En niet bij degene die er op zit.

Bedrijfsopvolging zou zich dus kunnen onderscheiden doordat de opvolger eigenlijk al langer (impliciet of expliciet) bekend is. En dat de individuele belangen van koper en verkoper minder zwaar wegen in het geheel. Er wordt een gemeenschappelijk gedragen verantwoording gevoeld naar de onderneming en ook: naar elkaar. Dat is iets wat vooral ook in familiebedrijven speelt. Het erfgoed van de voorgaande generaties moet een bestendige plek houden in de vaart der volkeren. Maar ook spelen vergelijkbare sentimenten bij de overdracht aan een personeelslid, de zogenaamde Management Buy In (MBI). Iemand die reeds langere jaren goede trouw bewezen heeft aan de onderneming. En ook een grote mate van loyaliteit heeft ontwikkeld.

Aandachtspunten bedrijfsopvolging

Bedrijfsopvolging kent een specifieke aanpak. De basistechnieken waardering, prijs, financiering, fiscaliteit, juridische vormgeving enzovoort, zijn hetzelfde. De nuancering is echter anders. Bij bedrijfsovername of bedrijfsoverdracht spelen weliswaar emotionele aspecten. Die leven er ook bij bedrijfsopvolging. En zeker niet in mindere mate. Maar ook wel van een andere aard: de vorming van impliciete verwachtingen over en weer. En als die niet tijdig helder (expliciet) gemaakt worden, dan gaat dat wringen in de relatie tussen koper en verkoper.

Daar ligt een belangrijk aandachtspunt: maak verwachtingen kenbaar en ontdoe deze van emotie. Wat is objectief gezien redelijk, billijk en haalbaar. Dat voorkomt blijvende schade in het proces van bedrijfsopvolging. De rol van een adviseur is dan ook een die zich in beide ‘kampen’ kan bewegen en die beide standpunten kan begrijpen, vertalen en verenigen.

Kenmerkend ook is de gunfactor. Dat zou kunnen leiden tot onevenredige verhoudingen, waarbij achteraf de een zich tekort gedaan voelt door de ander. Ook hier is het nodig dat de zakelijkheid met de juiste proportionaliteit wordt gedoseerd.

En ook de belastingdienst kijkt mee in verband met schenkbelasting en erfbelasting: wordt er wel zakelijk gehandeld? Ook dat vraagt om een zakelijke toets op de inhoud van de transactie.

Een ander belangrijk kenmerk bij bedrijfsopvolging is dat de overdracht van eigendom en zeggenschap vaak een diffuus en langdurig proces is. Soms is dat voor de betrokken koper en verkoper al niet helemaal duidelijk. Maar erger ook: de interpretaties verschillen. Bijvoorbeeld: formeel kunnen aandelen gefaseerd worden overgedragen, zoals via cumprefs, Die worden dan weer door de verkochte onderneming ingekocht. Dat betekent dus dat de formele financiële betrokkenheid zich over een langere periode uitspreidt. Maar ook de operationele of inhoudelijke betrokkenheid via een functie, taak of adviseurschap blijft over een langere periode in stand.

Vaktechniek bedrijfsopvolging

Net als bij bedrijfsoverdracht en bedrijfsopvolging is bedrijfsopvolging technisch gezien complexe materie. Waardering, verkoopprijs en financiering moeten daarom goed geregeld worden. Maar ook passen binnen de juridische, fiscale en bedrijfskundige spelregels.

Een zorgvuldige aanpak van bedrijfsopvolging is van groot belang. Want dat heeft voor de koper en verkoper van de onderneming verstrekkende gevolgen. Impliciete verwachtingen uitspreken en heldere keuzes maken. Die voorkomen emotionele ballast bij bedrijfsopvolging. Maar ook eventuele gevoelens van ongenoegen achteraf. Bijvoorbeeld over de –wellicht emotioneel gedreven en daardoor onzorgvuldige- besluitvorming. Maar ook discussies met de belastingdienst en andere betrokkenen, familie of werknemers.

Adviseur bedrijfsopvolging

Een goede adviseur voor begeleiding bij bedrijfsopvolging is essentieel. Een mediator en tussenpersoon. Iemand die de wederzijdse belangen weegt, vertaalt en verenigt. Zo leggen partijen een solide basis voor de voortzetting van het bedrijf. Daar profiteren alle betrokken van: de verkoper, de koper, het personeel, de klanten, uw toeleveranciers uw financiers. Een succesvolle bedrijfsopvolging begint bij een heldere en solide aanpak!

©BBO&F