Onenigheid tussen aandeelhouders lijkt eerder regel dan uitzondering. Dat is op zich niet vreemd. Want gaandeweg ontstaan bij aandeelhouders verschillende visies op de strategie van onderneming. Welke producten of diensten moeten worden doorontwikkeld? Welke investeringen zijn nodig? Welke marktfocus is essentieel. Oprichters van de onderneming (de founding partners) kunnen vaak geen overeenstemming meer te bereiken.
Aandeelhouders bij oprichting BV
Vaak speelt ook dat aandeelhouders bij de start van de onderneming een bepaalde rol hadden. Maar de onderneming vraagt in de latere ontwikkelingsfasen van groei en consolidatie ook andere persoonlijke kwaliteiten van directeur aandeelhouders. Zo’n professionele omslag is helaas niet iedereen gegeven. Maar ook perikelen in de privé sfeer, zoals leeftijd, gezondheid en echtscheiding, zijn oorzaken van een andere onderlinge verhouding tussen directeuren aandeelhouders.
Het uittreden van een of meerdere aandeelhouders is dan de enige oplossing. Zo worden schrijnende verhouding tussen de directeuren aandeelhouders voorkomen. Maar ook voor de onderneming, de werknemers, de klanten biedt zo’n stap het beste perspectief. Maar hoe pak je zoiets aan?
Juridisch kader
Vaak is in de statuten van de besloten vennootschap daarin iets geregeld. Op de eerste plaats de aanbiedingsplicht. Maar wat als aandeelhouders het niet eens worden over de waarde van de aandelen? Dan helpt soms bepaling dat de waarde zal worden vastgesteld door een of meerdere onafhankelijke deskundigen, die door de aandeelhouders in gemeenschappelijk overleg zullen worden benoemd. Met als laatste redmiddel dat, indien dat binnen bijvoorbeeld 6 weken niet lukt, de rechter de waarde te laten bepalen. Die dat natuurlijk neerlegt bij een of meerdere gerechtelijk deskundige. Al met al een frustrerend en kostbaar traject.
Bemiddelaar
Vaak is de beste oplossing de inschakeling van een bemiddelaar. Iemand die, op basis van zijn kennis en ervaring met bedrijfswaardering, de belangen van beide partijen kan behartigen. Een oplossing die recht doet aan de belangen van alle betrokkenen. Vooral geen adviseur die voor één enkele partij moet optreden. Die koste wat kost het beste voor zijn klant onderste uit de kan moet halen. Dat leidt veelal alleen tot een verharding van de standpunten. Dat is daarom minder effectief: partijen maken dan ieder veel advieskosten, frustreren elkaar met steeds verder uiteenlopende standpunten en emoties. Dus: beter is om te kiezen voor een bemiddelaar. Iemand die partijen bijeenbrengt op basis van kennis en ervaring met de waardering van belangen in bedrijven.
Arbitrage
Een alternatief is arbitrage. Bij arbitrage vormt de ingeschakelde arbiter zich een oordeel op basis van aangedragen feiten en omstandigheden. En bepaalt dan een uitkomst. Voorwaarde hierbij is dat aandeelhouders wel vooraf vastleggen dat zij zich zullen neerleggen zijn dit oordeel. Vaak is dat onwenselijk voor betrokken aandeelhouders. Zij willen hun lot zomaar niet in handen leggen van een onbekende arbiter met een onzekere afloop. Graag willen ze opties open houden om tot een redelijk vergelijk te komen.
Mediation
Een meer zachte aanpak is mediation. Dat lijkt dan meer in de buurt te komen van wat aandeelhouders willen. Mediation is gericht op het in kaart brengen van verschillende gezichtspunten. Om bruggen te slaan zodat partijen weer met elkaar verder kunnen. Maar dat is vaak wat partijen ook niet perse als oplossing zien. De uitkoop van een of meerdere aandeelhouders is de wenselijke uitkomst. Een mediator communiceert niet perse een oordeel over de waarde. Met als gevolg dat betrokken aandeelhouders ook maar blijven gissen. En hun onenigheid dus aanhoudt. Onvoldoende leidt tot een vlotte en eerlijke afwikkeling van de belangen van de uitredende aandeelhouder.
